اتریوم از لحاظ حجم بازار دومین ارز دیجیتال بزرگ است. احتمالاً می‌دانید اتریوم (Ethereum) هم مانند بیت‌کوین یک کریپتوکارنسی یا رمز ارز به شمار می رود، اما بازهم اتریوم چیزی بیشتر از یک سکه‌ی مجازی است. این ارز دیجیتال هم از پلتفرم بلاکچین برای هدایت تراکنش‌های خودش استفاده می‌کند. همچنین اتر (Ether) هم لفظی است که برای اشاره به اتریوم استفاده می‌شود.
اتریوم چیست؟
اتریوم یک پلتفرم متن‌باز (Open-Source) است که از تکنولوژیِ بلاکچین برای ساختن و اجرای کاربردهای دیجیتالیِ غیرمتمرکز استفاده می‌کند. منظور از این کاربردها، دادن تواناییِ توافق و هدایت تراکنش‌ها بین دو شخص به‌صورت مستقیم است. یعنی برای خرید یا فروش کالا یا خدمات بین دو نفر نیازی به شخص سوم وجود نداشته باشد. برای مثال، کاربران می‌توانند بدون احتیاج به بانک‌ها، پول جابجا کنند. همچنین افراد برای تنظیم یک قرارداد فروش به وکیل نیازی نخواهند داشت. آن‌ها می‌توانند به‌جای پیدا کردن سایت‌های سرمایه‌گذاری جمعی در اینترنت، خودشان با راه‌اندازی یک سایت از بین افراد مختلف جذب سرمایه انجام دهند.
اتریوم از طریق یک شبکه‌ی جهانی از کامپیوترها کار می‌کند که این کامپیوترها باهم مانند یک اَبَرکامپیوتر کار می‌کنند. این شبکه قراردادهای هوشمند را جمع‌آوری و اجرا می‌کند. ازنظر تئوری، همان‌طور که بلاکچین در مقابل دست‌کاری مقاوم است؛ این قراردادهای هوشمند دوطرفه از هرگونه دخالت یا سانسور شخص سومی مستقل هستند. قراردادهای هوشمند دقیقاً همان‌طور که برنامه‌نویسی شده‌اند اجرا می‌شوند که به‌طور عمده‌ای ریسک تقلب را کاهش می‌دهند. یعنی این روند از قبل طراحی‌شده مثل دستگاه‌های فروش خودکار به‌صورت خود اجرایی انجام می‌شود. فقط قراردادها به‌صورت دیجیتال درون آن‌ها قرار دارند تا به‌محض اینکه شرط‌های خاصی به وقوع پیوستند؛ انجام شوند. مثلاً وقتی جابجایی پول یا پرداخت انجام شد؛ کالای مورد خریدوفروش منتقل‌شده و در دسترس خریدار قرار بگیرد.
بین مفهوم اینترنت و اتریوم تفاوت مهمی وجود دارد. در سیستم اتریوم همه‌ی تراکنش‌ها و اطلاعات مربوط به آن‌ها در دفتر کل منحصربه‌فردی به نام بلاکچین ذخیره می‌شوند. بلاکچین یک انبار اطلاعات مرکزی مانند سرورهای گوگل یا فیس‌بوک نیست. بنابراین اطلاعات آن از طریق هیچ‌گونه شکاف اطلاعاتی خاصی در معرض خطر نیست. کاربران خودشان اطلاعات خودشان را کنترل می‌کنند.
اتر چیست؟
فعالیتِ کامپیوترهایی که کدهای لازم برای اجرای کاربردهای اتریوم را باید اجرا کنند بسیار هزینه‌بر است. بنابراین اتریوم، اتر را ایجاد کرد. اتر همان رمز ارز سیستم اتریوم است که برنامه نویسان را تشویق می‌کرد تا پروتکل اتریوم را روی کامپیوترهای خودشان اجرا کنند. این برنامه نویسان به ازای به اشتراک گذاشتن منابع سیستمشان برای ساختن کاربردهای باکیفیت موردنیاز و سرپا نگه‌داشتن شبکه‌ی اصلی، سکه‌های اتر را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند.
استخراج‌کنندگان بیت‌کوین، درازای حل مسائل محاسباتی که به آن‌ها اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را در دفتر کل اضافه کنند؛ بیت‌کوین دریافت می‌کنند. در پلتفرم اتریوم هم توسعه‌دهندگان با راه‌اندازی و اجرای قراردادهای هوشمند، اتر دریافت می‌کنند. به ازای هر بلاک جدیدی که آن‌ها با دفتر کل اضافه کنند؛ 3 اتر دریافت می‌کنند. این اترها مربوط به کسانی است که به قراردادهای هوشمند داخلِ شبکه‌ی بلاکچین دسترسی دارند.
اتر برای اولین بار در جولای 2014 با قیمت 40 سنت به ازای هر سکه به بازار عرضه‌ی اولیه (ICO) شد. طبق گزارش سایت CoinDesk بالاترین رکورد قیمت این رمز ارز 1417.38 دلار بوده که در تاریخ 10 ژانویه 2018 رقم خورده است.
قیمت اتریوم پس از رسیدن به اوج، تا زیر 100 دلار هم کاهش یافته بود. این کاهش به دلیل گزارش‌های منفی درباره‌ی کلاه‌برداری و تقلب در عرضه‌های اولیه‌ی ارزهای دیجیتال بود. با آرام شدن هیجان ناشی از این اخبار قیمت اتریوم هم آرام گرفت. قیمت فعلیِ اتریوم در حدود 1076دلار است.
چرا اتریوم ساخته شد؟
اتریوم توسط یک جوان 19 ساله روسی-کانادایی به نام ویتالیک بوترین Vitalik Buterin تأسیس شد. هدف او از ساخت اتریوم استفاده از تکنولوژیِ جدیدی بود که توسط بیت‌کوین ارائه شده بود. او قصد داشت با این کار سازمان‌ها، کسب‌وکارها، پول و ارز کشورها و تقریباً همه‌چیز را به‌صورت مردمی و دموکراسی دربیاورد. او می‌خواست به کاربران اجازه دهد تا کشوری مجازی بسازند که قوانین اساسی آن غیرقابل‌تغییر است. به این صورت که تمرکز قدرت که در حالت عادی در دست بانک‌های مرکزی سراسر دنیا، شرکت‌های بزرگ و کارگزاران است؛ از آن‌ها سلب شود. یعنی قدرت تصمیم‌گیری، کنترل اقتصاد و ساخت هر چیزی در دست تک‌تک اعضای سیستم باشد.
یکی از موانع اصلیِ بوترین برای رسیدن به اهدافش، انتقاداتِ همان شرکت‌ها و موجودیت‌هایی بود که تحقق این اهداف به ضررشان تمام می‌شد.
بوترین در سال 2013 گزارش وایت پیپر (White Paper) ایده‌هایش برای اتریوم را منتشر کرد. او برای این کار اعتبارنامه‌ی معتبر Thiel را به همراه 100 هزار دلار پول نقد دریافت کرد. ایده‌های او نظر توسعه‌دهندگان دیگری مثل دکتر گوین وود (Gavin Wood) و ژوزف لوبین (Joseph Lubin) را به خود جلب کرد. این دو در کمپین سرمایه‌گذاری جمعی اتریوم که در جولای 2014 برگزار شد به بوترین پیوستند.
در یک فروش جمعی، که موفق‌ترین فروش برای آن زمان بود؛ فروش اتریوم تا 18 میلیون دلار افزایش یافت. این آمار مربوط به اولین پلتفرم بود. پلتفرم نهایی در جولای 2015 راه‌اندازی شد.
اتریوم چطور کار می‌کند؟
بر اساس تکنولوژیِ بلاکچین، اتریوم از یک سری رکوردهای عمومیِ رمزنگاری‌شده و متصل‌به‌هم تشکیل شده است. این رکوردها قابل‌تغییر نیستند چون با اطلاعات کاربران، تاریخ و زمان بسته‌شده‌اند و هرگونه تغییری باید توسط همه‌ی کاربران سیستم تأیید شود.
در دفتر کل که قبل‌تر در مورد آن صحبت کردیم؛ هر شخصی می‌تواند یک قرارداد مالی را ایجاد کند و یا مالکیت‌های موجود را حفظ کند. این کار باعث می‌شود به شخص یا سازمانی برای نگهداری از قراردادها نیازی نباشد. به این قضیه، تراکنش‌های بی‌نیاز به اعتماد می‌گویند. زیرا با انجام خودکار قرارداد، نیاز به اعتماد طرف مقابل در تراکنش از بین می‌رود.
به دلیلِ اندازه و دامنه‌ی گسترده، مشکل فنیِ اصلیِ این سیستم، سرعت و فضای ذخیره‌سازی بود. اتریوم در ابتدا فقط می‌توانست چند تراکنش در ثانیه انجام دهد؛ درصورتی‌که پلتفرم‌های رمزنگاری دیگر تا صدها تراکنش در ثانیه انجام می‌دادند. به همین دلیل استفاده‌کنندگان، از وجود این محدودیت و هزینه‌های زیاد استفاده از پلتفرم اتریوم شکایت می‌کردند.
اما بعداً قابلیت‌های پلتفرم اتریوم توسط توسعه‌دهندگان آن بهبود یافت. به‌عنوان‌مثال در یک آپدیت به نام Ethereum 1x که در ماه ژانویه‌ی سال 2019 عرضه شد؛ سرعت شبکه‌ی بلاکچین اتریوم بهبود یافت.
برای ایجاد هر تغییری روی این پلتفرم، باید همه‌ی کاربران استفاده‌کننده از آن توافق داشته باشند. اما معمولاً تغییراتی که باعث بهبود مشکلاتِ این سیستم شود مورد استقبال همه قرار می‌گیرد.
